توسط : مهندس محسن خلیلی‌عراقی را بیش از اینکه با واژه “صنعت” بشناسند او را با واژه‌های مهربانی و مدارا می‌شناسند، این کارآفرین پیشکسوت ایرانی که قریب به ۷۰ سال در عرصه صنعت ایران، تلاش کرده، معتقد است “صنعت” موجودی زنده است که مثل ما آدم‌ها نفس می‌کشد و نیاز به مراقبت و پرورش دارد، بر این اساس باید محسن خلیلی را یکی از بهترین مراقبان و پرورش‌دهندگان صنعت ایران دانست که به پدر صنعت نوین ایران نیز شهرت دارد.
به گزارش عقیق نیوز به نقل از کارآفرین نیوز؛ محسن خلیلی عراقی که حتی کارگران نیز او را “محسن خان” می خوانند و بدون کمترین دلهره ای، خواسته هایشان را به او می گویند، در یکی از یادداشت های همیشگی اش تاکید دارد: “صنعت” موجودی زنده است که مثل ما آدم‌ها نفس می‌کشد و نیاز به مراقبت و پرورش دارد اصولا تمام حوزه‌های زندگی که آدمی با آنها سر و کار دارد چنین‌اند؛ از کشت و کار تا فرهنگ و هنر و… در نبود امکانات و شرایط مناسب می‌پژمرند و رشد و پویایی آنها متوقف می‌شود و ملتی از توسعه و پیشرفت باز می‌ماند.
او که روش خود را در مراقبت از صنعت ایران طی ۷ دهه بر مدار مهربانی تنظیم کرده، معتقد است: “سرزمین خشک و نیمه‌خشک، طبیعت آدم‌ها را از مدارا و مهربانی دور می‌کند، ایران سرزمینی نسبتا خشک است و آدم‌های ایرانی نیز بر پایه این طبیعت توانایی نشان دادن رفتاری‌های خشن را دارند، روش من در کسب‌وکار و در زندگی اما مداراجویی و مهربانی بوده و هست، من به همه آدم‌ها احترام می‌گذارم، من به همه وزیران صنایع احترام می‌گذارم و آنها را می‌بوسم و این کار من برخی دوستان را خشمگین می‌کند، اما من مهربانی با مدیران و قانون‌گذاران را یکی از پایه‌های استوار مانیفست بخش خصوصی می‌دانم و خدا به من فرصت دهد که مانیفست بخش خصوصی را بنویسم. سخن مهرآمیز بر روی همه آدم‌ها اثر می‌گذارد، این اثربخشی شاید در کوتاه‌مدت دیده نشود، اما در بلندمدت مطمئن باشید مؤثر است، ما به‌عنوان بخش خصوصی دو نیروی بسیار بزرگ داریم: درست اندیشیدن و پیروی از خرد و مهربانی کردن، این دو نیرو را باید به‌کارگیریم. ”
آموزش و توسعه فرهنگی زیربنای کارآفرینی
محسن خان که متولد ۵ تیرماه ۱۳۰۸ است و با پدر خود محمود خلیلی عراقی، شرکت بوتان را بنیان نهاد، از شم آینده نگری قوی برخوردار بود تا بتواند نیازهای جامعه را به درستی تشخیص دهد و برای رفع این نیازها اقدام نماید و از همین مسیر، کارآفرین توانمندی شود. او حتی در تحلیل اوضاع بین الملی نیز آینده نگری دقیقی داشت و در یک نمونه از آن، زمانی که ترامپ بر سر کار آمده بود، گفت: “اوضاع بخش خصوصی هم به‌طرف بهتر شدن حرکت کرده است اما هنوز زمان لازم دارد، ولی مسئله برجام، تحریم‌ها و مشکلاتی، در این حوزه هنوز هم باقی‌مانده است که امیدواریم با انتخابات آمریکا و آمدن ترامپ، مسئله‌ای در زمینه برجام پیش نیاید که به نظام کارآفرینی ما ضربه بزند. ”
او که کودتا علیه دولت مصدق را دیده است، می‌گوید: “از دیدن این وضعیت درسی بزرگ آموختم، اینکه مردم گرسنه و دچار فقر فرهنگی و غیرمتشکل، قابل اتکا نیستند و نمی‌توان با آنان جریانی پایدار برای توسعه و پیشرفت کشور شکل داد و کشور را ساخت؛ لذا بر این اساس صنعتی کردن کشور و کارآفرینی که زیربنای آن آموزش و توسعه فرهنگی است را مکتب و مرام خود قرار دادم. ”
پس از آن بود که محسن خلیلی بخش عمده ای از فعالیت‌های خود را به توسعه و تقویت نهادهای صنفی و صنعتی اختصاص داد. او پیش از انقلاب، در سال ۱۳۴۷ سندیکای شرکت‌های توزیع‌کننده گاز را با همکاری سه شرکت دیگر تشکیل داد که سپس به عنوان انجمن صنفی کارفرمایان توزیع کننده گاز مایع ایران فعالیت می‌کرد.
در سال ۱۳۵۲ به عضویت سندیکای لوازم خانگی درآمد و عضو هیئت مدیره آن شد که اکنون با عنوان انجمن صنایع لوازم خانگی ایران فعالیت می‌کند.
سپس حتی در روزهای پرالتهاب بعد از انقلاب اسلامی در حالی که بحث مصادره شرکت‌های بزرگ صنعتی داغ بود، محسن خلیلی به همراه گروهی ۱۵ نفره از صاحبان صنایع، انجمن مدیران صنایع را در اسفند ۱۳۵۹ بنیان نهادند. انجمن مدیران صنایع از اولین تشکل‌های صنعتی بعد از انقلاب است که توانست با همکاری کارشناسان اقتصادی و صنعتی، وضعیت صنعت کشور را بررسی و به عنوان بازوی مشورتی دولت در مقاطع مختلف عمل کند.
خلیلی همچنین در سال‌های بعد از انقلاب از اعضای فعال اتاق بازرگانی ایران بود و در مهرماه ۱۳۸۰ کنفدراسیون صنعت ایران را با هدف توسعه و تقویت بخش خصوصی بنیان نهاد.
از محک تا بانک کارآفرین
البته محسن خلیلی علاوه بر تلاش برای تقویت و توسعه تشکل‌های صنعتی، در فعالیت‌های اجتماعی نیز مشارکت داشته‌است. او از بنیان‌گذاران و عضو هیئت امنای مؤسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان با نام اختصاری محک است که از سال ۱۳۷۰ فعالیتش را آغاز کرده‌است.
این حجم فعالیت او در خیریه ها و تشکل ها یکسوی زندگی محسن خان بود و سوی دیگر زندگی او مبتلا شدن به سرطان بود. محسن خلیلی در سال ۱۳۸۹ به بیماری سرطان مبتلا شد و مدتی درگیر این بیماری بود اما پس از بهبود، دوباره فعالیت اش را از سر گرفت و بارها نهادها و تشکل‌های صنعتی، از وی به‌عنوان “پدر صنعت ایران”، “پدر تشکل‌گرایی” و “مرد مدارا و مهربانی صنعت ایران” تقدیر کردند.
خلیلی در مورد تقدیرهایی که از او شده است، می گوید: “سبب این‌همه مهر و محبت را نه صرفا شخصیت یا اقدامات خود، بلکه علاوه بر بزرگ‌منشی و بزرگواری این شخصیت‌های برجسته، ناظر به روشن‌بینی و ژرف‌اندیشی این عزیزان در اصالت دادن به راهی می‌دانم که این خدمتگزار یکی از رهروان کوچک آن هستم؛ راه عشق، صلح، دوستی، پیشرفت و توسعه. ”
مهندس خلیلی تاکید دارد: “همواره تلاش کرده ام و تمامی امکانات مادی و فکری خود را مصروف تحقق خوشبختی، رفاه و آسایش هم‌وطنان و کشورم می کنم. ”
محسن خلیلی آن قدر به کارآفرینی علاقه داشت که در کنار همراهان خود، بانک کارآفرین را نیز در دهه ۷۰ تاسیس نمود و معتقد بود که استفاده از واژه “کارآفرین” باید آن قدر تکرار و مهم شود که در پس ذهن جامعه قرار بگیرد.
حمایت های امام(ره) و مقام معظم رهبری در خاطرات خلیلی
این بنیانگذار شرکت بوتان، کارگران را خانواده واقعی خود می دانست تا جایی که در نقل خاطرات خود می گوید: “برای آن که بتوانیم، سرپا بمانیم، خانه های شخصی خود را فروختیم و صرف پرداخت حقوق کارگران کردیم، تصور می‌کنم که شاید حدود ۱۳ ملک مسکونی، توسط شرکای مجموعه تولیدی ما، برای سرپا نگاهداشتن شرکت فروخته شد، ما شرکت را سرپا نگاه داشتیم.”
این کارآفرین پیشکسوت در جای دیگری درباره دشواری های بخش خصوصی گفته است: “من نمی‌توانم ارزش کار اتاق ایران و بخش خصوصی و حمایت های بی دریغ مقام معظم رهبری را در متوقف کردن این روند کتمان کنم. به همین دلیل است که پیام کار و تولید ملی برای من اهمیت زیادی دارد. اجازه بدهید نکته دیگری را هم در مورد تلاش های آیت الله خامنه ای عنوان کنم. در دهه ۶۰ ما بسیار مدیون حمایت های ایشان از بخش خصوصی بودیم، زمانی که ایشان در مقام ریاست جمهوری بودند با اقدامی علیه بخش خصوصی مخالفت کردند که می خواست همه چیز بخش خصوصی را دولتی کند. ”
خلیلی باز هم با ذکر خاطره ای از امام(ره) می گوید: “در اوایل انقلاب، خدمت امام نیز مشرف شدیم و رفتارهای ناخوشایند آن دوران با بخش خصوصی را عنوان کردیم و ایشان حمایت محض خود را اعلام کردند، من از ایشان پرسیدم که اگر نظر جنابعالی این است که ما واحدهای صنعتی خود را به دولت ببخشیم تا دستور حضرت عالی را رعایت کرده باشیم و البته به فیض اعتقادی هم دست یافته باشیم، ما حرفی نداریم. ایشان گفتند به هیچ وجه چنین چیزی نیست، مالکیت خصوصی در اسلام محترم شناخته می شود و هرکس که رفتار خلافی را مرتکب شود، عزل خواهد شد، که چنین هم شد. ما هم از سوی امام حمایت شدیم و هم از سوی آیت الله خامنه ای.”
پس از آن بود که در روزهای هشت سال جنگ تحمیلی، با وجود نابودی بسیاری از تاسیسات شرکت بوتان در استان های جنوبی، بوتان همچنان به توسعه خود ادامه داد.
عاشق ایران و مردم
محسن‌خان را می توان تنها بازمانده نسلی طلایی از کارآفرینان و صاحبان صنایع دانست که دنیای ایرانیان را تغییر دادند و اکنون در سن ۹۳ سالگی هنوز هم با تمام وجود تاکید می کند: “من عاشق ایران و شماها هستم. ”
در واقع، هشت سال پس از تاسیس بوتان، شرکت ملی گاز ایران تاسیس شد، اما راهی را که محسن خلیلی عراقی طی کرد، فقط تاسیس شرکت بوتان برای صنعتی شدن ایران نبود، بلکه راه خرد و مهربانی در صنعت و کارآفرینی ایران بود.
او امسال نیز نیمی از اموال خود را در بنیاد محسن خلیلی، وقف نمود تا صرف تقویت پژوهش در زمینه توسعه صنعتی ایران شود چون معتقد است، ایران، آب ندارد و باید صنعتی شود.
مهندس خلیلی در مراسمی که برای تقدیر از او و نامگذاری کتابخانه اتاق ایران به نام او برگزار شده بود، گفت: “مراسم سال گذشته و امروز گواه این است، راهی را که رفته ام بی‌حاصل نبوده و مسیری صحیح و اصیل در جهت خیر و صلاح جامعه و اقتصاد بوده و چه قدر شوق‌انگیز است که انسان در سالخوردگی دریابد راهی که این‌همه سال رفته، مقبول فرهیختگان جامعه است. “
